Tło historyczne[edytuj]
W 1223 w
bitwie nad rzeką
Kałką wojska
rusko-
połowieckie zostały pokonane przez armię mongolską – w ten sposób
Mongołowie stanęli u wrót
Europy. W sierpniu 1227 umarł
Czyngis-chan – jego imperium uległo podziałowi: zachodnia część przypadła w spadku jego wnukowi
Batu-chanowi, który w 1236 stanął na czele inwazji na Europę. W grudniu 1240 Mongołowie
zdobyli Kijów i ostatecznie
podbili Ruś Kijowską która weszła w skład
Złotej Ordy. Z ziem ruskich główne siły mongolskie skierowały się na
Węgry, gdzie schroniły się niedobitki Połowców pod dowództwem chana
Kocjana uciekających przed pogromami mongolskimi. Pomocniczy
zagon wojska mongolskiego pod dowództwem
Bajdara uderzył na Polskę z zadaniem związania sił polskich i
czeskich, aby nie mogły przyjść z odsieczą królowi węgierskiemu
Beli IV.
Osobny artykuł: I najazd mongolski na Polskę.
Do kolejnego najazdu doszło na przełomie 1259 i 1260 – Złota Orda, zaniepokojona utworzeniem sojuszu antymongolskiego przez
Księstwo halicko-wołyńskie,
Litwę, Polskę (
Małopolska) i Węgry zorganizowała pod wodzą
Burundaja zakończoną sukcesem wyprawę przeciwko
Bolesławowi V Wstydliwemu.
Osobny artykuł: II najazd mongolski na Polskę.
Do ostatniego najazdu mongolskiego doszło na przełomie 1287 i 1288. Dwie grupy wojsk mongolskich (północna pod dowództwem
Telebogi i południowa pod dowództwem
Nogaja) operowały w porozumieniu. Północna pod dowództwem Telebogi przez
Lublin i
Sandomierz dotarła do
Gór Świętokrzyskich gdzie
pod Łagowem została pokonana przez wojska
Leszka Czarnego. Południowa pod dowództwem Nogaja doszła pod
Kraków i na
Podhale gdzie stoczyła
bitwę nad
Dunajcem, a następnie doznała klęski w
bitwie pod
Starym Sączem, pokonana przez
Polaków i przybyłe im na pomoc wojska węgierskie.
Osobny artykuł: III najazd mongolski na Polskę.
Podsumowanie[edytuj]
Najazdy Mongołów, choć przyniosły duże straty ludnościowe i gospodarcze (zwłaszcza I najazd w roku 1241), to nie spowodowały uzależnienia Polski od imperium mongolskiego. Wstrzymały natomiast proces jednoczenia państwa polskiego i osłabiły jego siłę – dopiero w 1320
Władysław I Łokietek został
koronowany na
króla Polski. Tę datę uznaje się za moment odtworzenia zjednoczonego
Królestwa Polskiego.